Tiểu thuyết “Búp sen xanh” bị vi phạm bản quyền: NXB Thời Đại có vô can?

Việc cuốn tiểu thuyết nổi tiếng “Búp sen xanh” của nhà văn Sơn Tùng bị đánh cắp bản quyền liên tiếp và trắng trợn trong thời gian ngắn, đã gây bức xúc dư luận. Bởi cùng lúc, hành vi này đã gây nên những tổn thất không nhỏ cho cả tác giả lẫn NXB Kim Đồng và bạn đọc.

Ngang nhiên vi phạm

Không phải một lần, mà đã 3 lần trong 2 năm 2013 và 2014, những cuốn sách mang danh NXB Thời Đại đã được in lậu, với số lượng mỗi lần 1.000 cuốn. Nếu các cuốn “Búp sen xanh” có bản quyền của NXB Kim Đồng được in đầy đủ, từ lời tựa của cố Thủ tướng Phạm Văn Đồng, các minh họa của Văn Cao và lời bạt của GS. Phan Ngọc nói về hành trình ra đời của cuốn sách, với tổng số 362 trang, thì cuốn in lậu của NXB Thời Đại chỉ có 287 trang, bằng việc tước bỏ toàn bộ cả 3 nội dung trên. Tên tác phẩm là “Búp sen xanh” thì bìa minh họa của tác phẩm vi phạm lại là bông sen… hồng.

“Chúng tôi chưa đọc hết 3 cuốn in lậu, nên chưa biết, sách do NXB Thời Đại xuất bản có cắt bỏ bớt nội dung của cuốn sách hay không. Nhưng chỉ riêng với những việc làm trên, thì cuốn sách in lậu đã bị làm cho méo mó, hỏng cả tác phẩm và là sự xâm phạm nghiêm trọng tính nguyên bản của cuốn sách, chứ không chỉ dừng ở việc vi phạm bản quyền. Đó chính là điều làm gia đình tôi hết sức băn khoăn”. Ông Bùi Sơn Định, con trai nhà văn Sơn Tùng, bày tỏ.

Đây chính là sự ăn cắp trắng trợn lao động nghệ thuật của nhà văn thương binh nặng đang lâm trọng bệnh, phải nằm liệt giường. Bởi, với 3 lần in lậu mang danh NXB Thời Đại, đã khiến cho số lượng sách của NXB Kim Đồng bị giảm xuống ít nhất 3.000 cuốn, đồng nghĩa với việc, 3 lần, nhà văn Sơn Tùng đã không được nhận nhuận bút – nguồn thu nhập chính mà nhà văn trông chờ trong lúc tuổi già, bệnh nặng, với tổng số tiền khoảng 20 triệu đồng. Ông Bùi Sơn Định nhấn mạnh: Đó cũng là số tiền bằng hơn 1 năm lương chăm sóc thương binh nặng của mẹ tôi, hiện là 1.350.000đ/tháng.

Ông Bùi Sơn Định chia sẻ: Là thương binh ¼ nhưng ba tôi vẫn gắng viết văn để sống, không phiền hà đến người khác. Trong gần 30 cuốn sách ông viết, có một tác phẩm để đời như “Búp sen xanh”, cũng giống như người nông dân có được hạt thóc để trữ khi đau ốm, tuổi già. Số tiền nhuận bút đó với một doanh nghiệp, một NXB thì không lớn, nhưng khi ba tôi đã nằm liệt giường, còn mẹ tôi đã gần 80 tuổi, chỉ còn biết trông vào đó, thì là một khoản tiền không nhỏ.

Rũ bỏ trách nhiệm?

Mặc dù cuốn sách in vào quý II/2014 ghi rõ do NXB Thời Đại và Công ty CP sách Nhân dân liên kết, nhưng khi được hỏi về sự vi phạm bản quyền này, ông Nguyễn Thanh, Phó Giám đốc NXB Thời Đại, cho rằng: Nhà xuất bản không cấp phép xuất bản, cũng không liên kết với bất cứ đối tác nào để xuất bản cuốn “Búp sen xanh”. Ông Nguyễn Thanh cho biết thêm: Trước đây, Công ty CP sách Nhân dân có đề nghị NXB Thời Đại liên kết xuất bản “Búp sen xanh”, nhưng khi ông gặp gia đình nhà văn Sơn Tùng để đặt vấn đề mua bản quyền, thì được biết gia đình đã ký Hợp đồng độc quyền với NXB Kim Đồng 10 năm. Vì thế, ông Thanh đã trả lời đối tác rằng không cấp phép được. Và như vậy thì đối tác đã mạo danh NXB Thời Đại để in lậu.

Điều lạ lùng là, nếu thực sự bị mạo danh trong vụ vi phạm bản quyền một tác phẩm nổi tiếng, gây tổn hại uy tín thế này, thì NXB Thời Đại phải lên tiếng để bảo vệ danh dự. Đằng này, khi được hỏi về việc NXB Thời Đại có ý kiến gì với đối tác hay không, ông Nguyễn Thanh lại cho biết: “Chúng tôi không có thời gian để làm rõ việc này”(!).

Tuy nhiên, theo bà Mai Thị Hương, Trưởng phòng Quản lý xuất bản của Cục Xuất bản, in và phát hành (Bộ TT&TT), thì ngày 2/1/2014, NXB Thời Đại đã có Giấy đăng ký xuất bản số 02/2014, đăng ký xuất bản 22 tác phẩm, trong đó có “Búp sen xanh” và đã được Cục có “Giấy xác nhận đăng ký xuất bản” chấp thuận. Như vậy, NXB Thời Đại không thể chối bỏ trách nhiệm trong vụ việc này. Vì tại sao, khi chưa được gia đình nhà văn Sơn Tùng đồng ý, mà NXB Thời Đại đã đăng ký xuất bản? Tại sao, nếu là nạn nhân của việc in lậu, NXB Thời Đại lại có thể chấp nhận thương hiệu của mình bị ăn cắp không chỉ một, mà đến 3 lần, trong thời gian ngắn? Nếu thực sự bị oan, NXB Thời Đại hoàn toàn có quyền đề nghị cơ quan chức năng điều tra, xác minh làm rõ, nhằm không chỉ bảo vệ uy tín cho chính NXB Thời Đại, mà còn bảo vệ môi trường trong lành của làng xuất bản, chứ không thể trả lời thiếu trách nhiệm với chính mình, cũng như với bạn đọc, với gia đình nhà văn Sơn Tùng và xã hội như vậy được. Cho đến nay, ngoài việc tự cho mình là nạn nhân, NXB Thời Đại cũng chưa có động thái gì để làm rõ việc Công ty CP sách Nhân dân “mạo danh”, thì rõ ràng, có gì đó thật bất bình thường, nhất là khi, Công ty CP sách Nhân dân và NXB Thời Đại vốn là đối tác.

Trên trang cuối cuốn “Búp sen xanh” (in quý II/2014), ghi rõ Công ty CP sách Nhân dân là đối tác liên kết với NXB Thời Đại, địa chỉ tại số 12, ngách 1, ngõ 814 đường Láng (Hà Nội). Tuy nhiên, tại địa chỉ trên lại không có một trụ sở nào như thế. Còn trên mạng, địa chỉ của Công ty CP sách Nhân dân ghi 828 đường Láng. Nhưng ở nơi này lại là nhà sách Tiến Thọ. Theo ông Đỗ Đức Thanh, chủ nhà sách Tiến Thọ, trước đây, nhà sách Tiến Thọ và ông Tiến, chủ của Công ty CP sách Nhân dân ở ngõ 814 đường Láng có hợp tác nhưng giờ không còn  nữa, nhưng thỉnh thoảng ông Tiến vẫn lấy địa chỉ của nhà sách Tiến Thọ để phát hành. Mặc dù ông Thanh cho biết nhà sách Tiến Thọ hiện không bán cuốn “Búp sen xanh”, nhưng phiếu tính tiền của Nhà sách vào 13h30 ngày 18/7/2014 vẫn cho thấy, ở đây có bán cuốn này! 

Ai chịu trách nhiệm?

Rõ ràng là có sự vi phạm bản quyền trắng trợn liên tiếp với tác phẩm “Búp sen xanh” trong thời gian dài. Điều này, thể hiện sự lỏng lẻo trong quản lý Nhà nước về xuất bản. Nhưng đến nay, chưa thấy một đơn vị nào vào cuộc, dù báo chí đã phản ánh. Đã có hàng loạt văn bản pháp lý về bảo vệ vi phạm bản quyền, không lẽ, chẳng ai chịu trách nhiệm khi việc “ăn cắp kép” xảy ra: ăn cắp thương hiệu NXB và ăn cắp bản quyền của một cuốn sách? Không lẽ, bất cứ đơn vị nào cũng có thể vi phạm như Công ty CP sách Nhân dân mà lại không bị xử lý?

Trước hết, để cho một đơn vị lấy tư cách pháp nhân của mình xuất bản một tác phẩm vi phạm bản quyền, NXB Thời Đại không thể rũ bỏ trách nhiệm. Nếu NXB Thời Đại thực sự muốn chứng minh mình vô can, thì phải đề nghị các cơ quan chức năng vào cuộc và việc tìm ra Công ty CP sách Nhân dân không hề khó, chỉ cần qua Sở KH&ĐT Hà Nội và Chi cục Thuế quận Đống Đa, chưa kể 2 bên từng là đối tác. Còn không, khó có thể trách mọi người nghĩ có sự khuất tất.

Để bảo vệ quyền lợi chính đáng cho gia đình nhà văn Sơn Tùng và NXB Kim Đồng, đề nghị các cơ quan có trách nhiệm cần nhanh chóng vào cuộc điều tra, làm rõ, để thực hiện yêu cầu chính đáng của gia đình tác giả “Búp sen xanh”: thu hồi cuốn sách “Búp sen xanh” mang danh NXB Thời Đại xuất bản đã vi phạm bản quyền, đồng thời, trả tiền bản quyền đầy đủ cho tác giả.

Thanh Hằng - Từ Khôi

Nguồn CAND