Có một câu chuyện ngụ ngôn nổi tiếng bậc nhất, không chỉ xuất hiện trong kinh sách mà còn trong kho tàng văn học dân gian nhiều nước, như Ấn Độ, Trung Quốc, Việt Nam...
Câu chuyện đến Mỹ với lối kể bằng thơ của thi sĩ - triết gia nổi tiếng John Godfrey Saxe (1816-1887), với tên gọi “The Blind Men and the Elephant” (Những anh mù và con voi), hoặc “Six Men of Indostan” (Sáu anh chàng ở xứ Indostan).
Dị bản tiếng Việt của câu chuyện trên trong kho tàng truyện dân gian là “Thầy bói mù xem voi".
Câu chuyện cho thấy trong cuộc sống hàng ngày chúng ta luôn có vấn đề về nhận thức bắt nguồn từ sự cố chấp. Do vậy chúng ta dễ dàng tiếp xúc với thực tại theo kiểu những người mù sờ voi.
Khi tiếp xúc một người hay một vật, chúng ta thường bị giới hạn bởi kiến thức và kinh nghiệm của bản thân, nên những nhận định, đánh giá của chúng ta về người ấy, vật ấy cũng hết sức phiến diện.
Duy thức học gọi sự “ô nhiễm” trong nhận thức này là “đới chất cảnh” và cái chấp đó là “biến kế sở chấp”. Tất cả đều do cái tâm phân biệt của chúng ta mà ra, khiến chúng ta không tiếp xúc được với “tánh cảnh” - cái cảnh chân thật, cái “tổng thể”.
Do vậy, không nên vội vã khi nhận xét về một người, một vấn đề!
Thời đại ngày nay, Việt Nam vẫn còn dày đặc những thầy bói, thậm chí không hề mù song vẫn thích sờ soạng trong nhận thức, anh kêu con chuột, chị gọi con mèo, có người còn cho là con...khủng long ! Ngu dốt và răm rắp nói theo định hướng của kẻ mạnh luôn là hai vấn nạn tồi tệ nhất của trí tuệ.
Trả lờiXóa