Bài 12:
Ông Đinh Đức Lập có nhiều sai phạm trong
vụ hợp tác làm ăn khai thác tòa nhà 66 Bà Triệu, Hà Nội (trụ sở chính của báo
Đại Đoàn Kết) như thế nào?
Tòa
biệt thự được xây cất từ thời Thực dân Pháp hiện đang là trụ sở chính của báo
Đại Đoàn Kết tọa lạc tại số 66 Bà Triệu, phường Hàng Bài, quận Hoàn Kiếm, Hà
Nội. Toàn bộ khu đất này có diện tích 588 m2, chiếm giữ hai mặt tiền Bà Triệu
và Ngô Văn Sở thuộc vào khu trung tâm thương mại sầm uất hàng đầu của thủ đô Hà
Nội.
Báo
Đại Đoàn Kết có “sổ đỏ” chứng nhận quyền quản lý, sử dụng nhà đất tọa lạc tại
số 66 Bà Triệu nói trên thuộc diện nhà đất sở hữu Nhà nước, được chính quyền sở
tại xác lập văn bản giao quyền quản lý, sử dụng cho đơn vị sự nghiệp công lập,
thuộc tổ chức chính trị - xã hội vào ngày 24/8/2004. Giá trị của quyền sử dụng
dụng khu đất này được xác lập bao gồm cả lợi thế về quyền khai thác khu đất,
phát triển dự án, lợi thế về vị trí và khai thác thương mại.
Hào hứng và nhanh chóng khai thác các dự
án bất động sản
Ngay
từ khi về nắm giữ vị trí tổng biên tập báo Đại Đoàn Kết, ông Đinh Đức Lập đã
nhiều lần tìm cách “giải phóng mặt bằng”, chấm dứt hợp đồng cho thuê một phần
mặt tiền để dành toàn bộ khu đất 66 Bà Triệu cho dự án hợp tác đầu tư xây dựng
tòa nhà Đại Đoàn Kết đưa vào khai thác, kinh doanh thương mại và bất động sản. Thông
báo trong một số cuộc họp lãnh đạo ban và tổng kết cuối năm 2009 đầu năm 2010,
ông Đinh Đức Lập đã vẽ ra một tương lai tươi sáng cho toàn thể cán bộ nhân viên
báo Đại Đoàn Kết về hiệu quả của việc hợp tác với công ty Đông Dương đầu tư xây
dựng và khai thác tòa nhà Đại Đoàn Kết. Mọi người hầu như ai ai cũng tin vào
một tương lai tươi sáng, một trang lịch sử mới của báo Đại Đoàn Kết thoát nghèo
và vươn tới hạ tầng làm báo hiện đại, thu nhập và đời sống sẽ tăng cao hơn
nhiều lần.
Ngày
27/9/2010, báo Đại Đoàn Kết đã ký kết Hợp đồng Liên danh hợp tác đầu tư xây
dựng và khai thác tòa nhà báo Đại Đoàn Kết tại số 66 Bà Triệu, Hà Nội với Công
ty Cổ phần đầu tư xây dựng địa ốc Đông Dương. Thế nhưng từ đó tới nay, công ty
Đông Dương vốn được một quyết định của Ban thường trực UBTƯMTTQVN chỉ định là đơn vị đầu tư và quản
lý sau đầu tư dự án xây dựng khai thác tòa nhà báo Đại Đoàn Kết, hầu như chưa
hề triển khai được bất kỳ điều gì mà họ đã long trọng cam kết, đã thỏa thuận
trong hợp đồng này. Điều đó đã làm cho nhiều người ở báo Đại Đoàn Kết bắt đầu ngờ
vực về khả năng, năng lực, tài chính và mục tiêu thật sự của đối tác làm ăn
này, đối tác với tư cách là một nhà đầu tư duy nhất được chỉ định hợp tác với
báo Đại Đoàn Kết.
Chưa
cần phải nhận diện một cách đầy đủ về tư cách, năng lực, phẩm chất , đạo đức
nghề báo của ông Đinh Đức Lập khi về đứng đầu một tờ báo có bề dày lịch sử như
Đại Đoàn Kết như thế nào. Chỉ thấy việc ông Lập rất sốt sắng, hào hứng khi mới
“chân ướt chân ráo” về ngồi ghế lãnh đạo báo trong các vụ làm ăn, hợp tác khai
thác tiềm năng bất động sản của tờ báo với cung cách bất cập, coi thường các
quy định của pháp luật cũng đủ thấy mục tiêu hàng đầu của ông Lập trong thời
gian tại vị ở báo Đại Đoàn Kết. Cùng với nhóm lợi ích ông Lập vẽ vời ra các dự
án bất động sản với mục tiêu rất hào nhoáng sẽ mang lại nhiều lợi ích cho tập
thể báo để mau chóng ký kết các hợp tác rất bất cập và thua thiệt. Lợi ích từ
các dự án bất dộng sản cho tập thể báo Đại Đoàn Kết cho tới nay vẫn còn là “bánh vẽ”. Trong khi thiệt hại
và cung cách làm ăn coi thường pháp luật của ông Lập gây ra bao nhiêu tai
tiếng, bê bối cho tờ báo thì lại là một sự thật không dễ gì chối cãi được.
Không tổ chức lựa chọn nhà đầu tư công
khai theo quy định của pháp luật
Cần
tham chiếu và làm rõ việc thực hiện dự án liên doanh liên kết khai thác lô đất
vàng 66 Bà Triệu của báo Đại Đoàn Kết theo các quy định của pháp luật hiện hành
về đầu tư và đấu thầu. Về trường hợp này ngoài các quy định khung trong các
luật về đầu tư, đấu thầu, xây dựng đã có Thông tư số 03/2009/TT-BKH ngày
16/4/2009 của Bộ Kế hoạch và Đầu tư ban hành, hướng dẫn lựa chọn nhà đầu tư
thực hiện dự án đầu tư có sử dụng đất – có sử dụng quỹ đất thuộc quyền quản lý,
sử dụng của cơ quan nhà nước... Theo đó,
đầu tư dự án có sử dụng đất, quỹ đất thuộc quyền quản lý sử dụng của cơ quan
nhà nước, của doanh nghiệp nhà nước nếu không tổ chức đấu giá quyền sử dụng đất
thì có thể tổ chức lựa chọn nhà đầu tư theo quy định của Thông tư này.
Trong
trường hợp quỹ đất 66 Bà Triệu thuộc quyền quản lý, sử dụng của báo Đại Đoàn
Kết (cơ quan của MTTQVN) khi đưa vào liên kết liên doanh đầu tư khai thác dự án
có sử dụng đất nếu không tổ chức đấu giá quyền sử dụng đất thì luật quy định
phải áp dụng theo Thông tư 03.
Theo
đó, đầu tiên phải có dự án được phê duyệt bởi cấp có thẩm quyền (ở đây là Ban
Thường trực UBTƯMTTQVN – vì báo ĐĐK là cơ quan thuộc tổ chức, cơ quan trung
ương). Sau khi có quyết định phê duyệt danh mục dự án có sử dụng đất cần lựa
chọn nhà đầu tư của cơ quan có thẩm quyền, bên mời thầu có trách nhiệm công bố
trên báo Đấu Thầu 03 kỳ liên tiếp danh mục dự án này. Ngoài ra cũng có thể đăng trên các phương
tiện thông tin đại chúng khác để tạo điều kiện cho các nhà thầu có quan tâm dễ
dàng tiếp cận thông tin. Thời gian dành cho các nhà thầu quan tâm đăng ký tham
dự phải đảm bảo tối thiểu 30 ngày kể từ ngày đăng tải đầu tiên. Bên mời thầu
không được quyền từ chối bất kỳ nhà thầu nào cũng như không được sử dụng bất cứ
điều kiện nào trái với quy định để hạn chế sự tham gia của các nhà thầu. Hết
thời hạn đăng ký tham dự, bên mời thầu phải đăng tải danh mục các nhà thầu đăng
ký tham dự trên báo Đấu Thầu và tiến hành mời thầu theo quy định của Thông tư
03.
Lưu
ý, bên mời thầu chỉ được tổ chức lựa chọn nhà thầu khi có đầy đủ các điều kiện
sau đây: 1) Có quy hoạch xây dựng chi tiết tỷ lệ 1/2000 được phê duyệt; 2) Dự
án thuộc danh mục đã được công bố như đã nói phần trên; 3) Có phương án tổng
thể về bồi thường, hỗ trợ và tái định cư đối với khu đất, quỹ đất sẽ lựa chọn
nhà đầu tư để đầu tư dự án; 4) Có kế hoạch lựa chọn nhà đầu tư được phê duyệt;
5) Có hồ sơ mời thầu hoặc hồ sơ yêu cầu được phê duyệt. Các nhà thầu muốn tham
gia đấu thầu cũng phải đảm bảo các điều kiện của Thông tư 03.
Chỉ định một đơn vị tư nhân làm nhà đầu
tư không dựa trên cơ sở nào
Có
thể thấy, Quyết định số 322/QĐ-MTTW-BTT ngày 13/5/2010 của Ban Thường trực
UBTWMTTQVN do Phó Chủ tịch kiêm Tổng thư ký Vũ Trọng Kim ký về việc chỉ định
Công ty cổ phần đầu tư địa ốc Đông Dương là đơn vị đầu tư và quản lý sau đầu tư
dự án xây dựng Tòa nhà báo Đại Đoàn Kết đã được ban hành trong khi chưa tổ chức
thực hiện đầy đủ các quy trình lựa chọn nhà đầu tư như Thông tư 03 quy định.
Điều này có thể do tham mưu sai trái của ông Đinh Đức Lập đã dẫn dắt các văn
bản của Ban Thường trực UBTƯMTTQVN cũng không tuân thủ đầy đủ các quy định của
pháp luật hiện hành về việc lựa chọn nhà đầu tư (bằng cả hai hình thức đấu thầu
hay chỉ định).
Theo
Thông tư 03, việc chỉ định thầu chỉ được áp dụng trong các trường hợp sau đây:
1) Trong thời hạn công bố danh mục dự án mời thầu chỉ duy nhất có một nhà thầu
tham gia; 2) Dự án cấp bách do Thủ tướng Chính phủ phê duyệt.
Trong quá trình lựa chọn nhà
đầu tư, Thông tư 03 cũng quy định rất rõ về điều kiện đảm bảo dự thầu áp dụng
cho cả hai hình thức đấu thầu và chỉ định thầu.
Bảo đảm dự thầu là việc nhà đầu tư thực hiện một trong các biện pháp đặt
cọc, ký quỹ hoặc nộp thư bảo lãnh theo yêu cầu trong hồ sơ mời thầu, hồ sơ yêu
cầu để bảo đảm trách nhiệm dự thầu của mình trong thời gian xác định theo yêu
cầu của hồ sơ mời thầu, hồ sơ yêu cầu. Thông tư 03 cũng có quy dịnh về bảo đảm
thực hiện dự án đầu tư dự án áp dụng đối với cả hai hình thức đấu thầu và chỉ
định thầu và nhà đầu tư phải thực hiện trước khi hợp đồng có hiệu lực. Những
quy định nói trên cùng với các quy định về tiêu chuẩn, năng lực, tư cách pháp
nhân của nhà đầu tư của Thông tư 03 là nhằm đảm bảo cho việc lựa chọn ra được
(hoặc trong trường hợp chỉ định) một nhà đầu tư có năng lực thật sự, có khả
năng tài chính và bị ràng buộc bởi các cam kết về tài chính để đảm bảo ý chí
tham gia thực hiện dự án của nhà đầu tư là có thật và có tính khả thi trong
thực tế.
Coi thường quy trình đàm phán hợp đồng
Thế nhưng ông Đinh Đức Lập
đại diện cho nguồn vốn góp là khu đất vàng thuộc quyền sử dụng của báo Đại Đoàn
Kết vào liên doanh đầu tư khai thác dự án Tòa nhà 66 Bà Triệu đã không hề có sự
chuẩn bị và tiến hành tuần tự các bước thủ tục bắt buộc theo quy định của luật
pháp Nhà nước để đảm bảo rằng nhà đầu tư (ở đây là công ty Đông Dương được chỉ
định là đơn vị đầu tư và quản lý sau đầu tư dự án xây dựng tòa nhà báo Đại Đoàn
Kết bởi Quyết định số 322 do ông Vũ
Trọng Kim ký ngày 13/5/2010) có đầy đủ năng lực và ý chí tham gia thực hiện dự
án trong thực tế.
Sau khi đã lựa chọn (hoặc
được chỉ định) nhà đầu tư, Thông tư 03 cũng quy định rất rõ các nguyên tắc đàm
phán, ký kết thực hiện hợp đồng đầu tư dự án. Quy trình đàm phán hợp đồng được
chia làm 4 bước: 1. Chuẩn bị đàm phán; 2. Tổ chức đàm phán; 3. Trình duyệt và
phê duyệt kết quả đàm phán.; 4. Ký kết hợp đồng thực hiện đầu tư dự án. Trong
quá trình lựa chọn nhà đầu tư và đàm phán hợp đồng theo quy định bên mời thầu (ở
đây là báo Đại Đoàn Kết) phải thành lập Tổ chuyên gia bao gồm những thành viên
có đầy đủ năng lực chuyên môn, có chứng chỉ hành nghề để đảm bảo các nội
dung xem xét lựa chọn nhà đầu tư và đàm
phán ký kết hợp đồng chính xác về chuyên môn, phù hợp quy định của pháp luật,
khách quan, trung thực và đảm bảo hài hòa các lợi ích của các bên tham gia. Sau
khi đàm phán thành công với nhà đầu tư, Tổ chuyên gia đấu thầu trình kết quả để
Bên mời thầu phê duyệt hoặc trình phê duyệt theo quy định. Căn cứ kết quả đàm
phán người có thẩm quyền phê duyệt, cơ quan được giao trách nhiệm ký kết hợp
đồng mời nhà đầu tư đến để hoàn thiện hợp đồng. Sau khi thống nhất, hai bên
tiến hành ký kết hợp đồng theo quy định.
“Quy trình ngược” đẻ ra "dự án ma"?
Hợp
đồng số 270910/HĐ.HTLD ngày 27/9/2010 giữa báo Đại Đoàn Kết và Công ty Đông
Dương cho thấy có nhiều điều sai trái và nhiều điều khoản bất lợi cho báo Đại
Đoàn Kết. Hợp đồng có nội dung giao cho bên B (Công ty Đông Dương) là nhà đầu
tư có trách nhiệm chạy lo toàn bộ các thủ tục để có dự án được các cơ quan có thẩm
quyền phê duyệt càng cho thấy cách làm theo “quy trình ngược” của báo Đại Đoàn
Kết vi phạm Thông tư 03. Kết quả là cho tới nay, sau 3 năm "chạy" thủ tục dự án vẫn chưa thấy đâu, tất cả chỉ là những lời phát biểu "chém gió", dự án trên giấy hay nói như dân gian thường gọi là "dự án ma".
Thông tư 03 quy định rất rõ
điều kiện để có thể tổ chức lựa chọn nhà đầu tư (dù bằng bất cứ hình thức nào
đấu thầu rộng rãi, đầu thầu hạn chế hay chỉ định thầu). Trước khi tổ chức lựa
chọn nhà đầu tư dự án, Bên mời thầu phải đáp ứng đầy đủ các điều kiện sau đây:
1. Có quy hoạch xây dựng chi tiết tỷ lệ 1/2000 được phê duyệt; 2. Dự án thuộc danh mục đã được công bố theo
quy định tại Mục IV Phần thứ nhất của Thông tư này; 3. Có phương án tổng thể về
bồi thường, hỗ trợ và tái định cư đối với khu đất, quỹ đất sẽ lựa chọn nhà đầu
tư để đầu tư dự án; 4. Có kế hoạch lựa chọn nhà đầu tư được phê duyệt; 5. Có hồ
sơ mời thầu hoặc hồ sơ yêu cầu được phê duyệt.
Nhà đầu tư không đảm bảo đủ điều kiện để thực hiện hợp
đồng
Chính vì chưa có đầy đủ các
điều kiện nói trên theo quy định của cơ quan chức năng quản ý Nhà nước về lựa
chọn nhà đầu tư cho các dự án có sử dụng đất thuộc quyền sở hữu Nhà nước như đã
nói trên, ông Đinh Đức Lập đã vi phạm nghiêm trọng pháp luật Nhà nước khi tự ý đàm
phán, ký kết hợp đồng liên doanh liên kết với Công ty Đông Dương đầu tư xây
dựng tòa nhà 66 Bà Triệu. Sự bất chấp pháp luật của ông Đinh Đức Lập đã tạo
điều kiện cho nhà đầu tư lọt lưới pháp luật, vượt qua các quy định rất chặt
chẽ, rõ ràng của cơ quan quản lý Nhà nước trong lĩnh vực này nhằm ràng buộc,
đảm bảo nhà đầu tư phải có năng lực thật sự, có ý chí và điều kiện để thực
hiện, tham gia dự án trong thực tế. Sai phạm của ông Lập trong quá trình lựa
chọn nhà đầu tư, đàm phán ký kết hợp đồng đầu tư xây dựng dự án tòa nhà 66 Bà
Triệu đã đưa báo Đại Đoàn Kết rơi vào thế thua thiệt và ngày càng thiệt hại
nghiêm trọng do nhà đầu tư không có khả năng thực hiện dự án như cam kết ban
đầu, kéo dài thời gian triển khai dự án hơn 3 năm qua.
"Một triệu đô la" oan uổng?
Thời hạn mà báo Đại Đoàn Kết giao cho bên Đông Dương khai thác tòa nhà là 50 năm tính từ thời điểm dự án được phê duyệt bởi cơ quan có thẩm quyền cho thấy: Thứ nhất, càng khẳng định thêm tính chất “quy trình ngược” (chưa có dự án được cấp có thẩm quyền phê duyệt mà đã chỉ định nhà đầu tư, liệu dự án có vi phạm vào các điều cấm như sai quy hoạch, di tích lịch sử văn hóa, khu vực cần phải bảo tồn...?); Thứ hai, thời gian khai thác quá dài, trong khi quyền lợi của báo Đại Đoàn Kết chỉ được sử dụng 2/11 tầng của tòa nhà theo giới chuyên môn là quá thấp, rất thiệt thòi cho lợi ích của báo. Trong thời gian 50 năm phát triển đó, nếu báo Đại Đoàn Kết lớn mạnh, cần thêm diện tích sử dụng thì lại phải thuê ngược lại từ Công ty Đông Dương? Điều kiện này mang tính chất tư duy nhiệm kỳ, đổ cái khó cho các TBT đời sau.
Hơn
nữa, nhiều điều khoản được thỏa thuận ghi trong hợp đồng với công ty Đông Dương
cho thấy sự khuất tất đến kỳ lạ của ông Đinh Đức Lập khi chấp nhận các điều
kiện thất thế, không phù hợp với lợi ích của tập thể báo Đại Đoàn Kết trong quá
trình phát triển lâu dài liên quan tới sự hợp tác này. Đơn cử một điều khoản
đáng lưu ý là quy định về mức bồi thường khi một trong hai bên đơn phương chấm
dứt hợp đồng này. Trường hợp bên A (báo ĐĐK) đơn phương chấm dứt hợp đồng: Bên
A phải thanh toán cho Bên B các chi phí Dự án mà Bên B đã đóng góp từ khi ký
kết hợp đồng này và Bên A bồi thường cho Bên B số tiền Việt Nam
Hợp đồng “bí mật”?
Trong
Phụ lục kèm theo hợp đồng này có điều khoản cam kết của hai bên “Bảo đảm bảo
mật thông tin của dự án trong suốt quá trình thực hiện”. Điều khoản này rất kỳ
lạ, vì theo Thông tư 03 nói riêng và luật pháp hiện hành nói chung, việc công khai danh mục các dự án kêu gọi đầu tư, công
khai lựa chọn nhà đầu tư và sau khi đã có kết quả lựa chọn rồi thì việc công bố
danh tính, danh mục dự án đầu tư là quy trình bắt buộc, không thể thiếu. Điều
khoản “bảo mật thông tin” này càng khiến cho dư luận thêm thắc mắc về tính hợp
pháp, tính công khai của sự việc liên doanh liên kết này giữa báo Đại Đoàn kết
(mà trách nhiệm thuộc về người đứng đầu là TBT Đinh Đức Lập) với công ty Đông
Đương. Thỏa thuận làm ăn tuân theo pháp luật thì có việc gì phải giữ bí mật nội dung hợp đồng hợp tác nhỉ?
Một buổi lễ rình rang khánh thành “bức
tranh vẽ mô hình tòa nhà” hết sức bất thường?
Báo Đại Đoàn Kết đưa ra trang nhất số báo đặc biệt ngày 9/1/2012 đăng công khai thông tin giới thiệu ... "dự án ma"?
Phó chủ tịch kiêm TTK UBTWMTTQ Việt Nam Vũ Trọng Kim, Tổng biên tập báo Đại Đoàn Kết Đinh Đức Lập cắt băng tại lễ công bố mô hình tòa nhà Đại Đoàn Kết 66 Bà Triệu, Hà Nội, sáng ngày 8/1/2012 (ảnh: Hoàng Long)
Trong
lúc dự án chưa hề được triển khai trên thực tế, chưa có giấy phép xây dựng hay
sự phê duyệt nào của cơ quan chức
năng về kiến trúc và xây dựng thì TBT Đinh Đức Lập lại lợi dụng sự có mặt của
các lãnh đạo UBTƯMTTQVN (cụ thể là ông Vũ Trọng Kim) trong buổi tham dự lễ tổng
kết báo Đại Đoàn Kết năm 2011 (vào đầu năm 2012) để tổ chức một buổi lễ
cắt băng công bố “bức tranh vẽ mô hình tòa nhà báo Đại Đoàn Kết”. Không rõ, mô
hình tòa nhà báo Đại Đoàn Kết đưa ra công bố trong buỗi lễ này đã được các cấp
có thẩm quyền phê duyệt chính thức, đã thực hiện đầy đủ thủ tục pháp lý đúng
theo quy định của pháp luật và có giấy phép xây dựng chưa, nhưng ông Lập vẫn
không ngần ngại tổ chức lễ công bố để chụp ảnh đăng báo công khai? Việc làm này
của ông Đinh Đức Lập hết sức không bình thường, đã làm ảnh hưởng tiêu cực tới
uy tín của các vị lãnh đạo UBTƯMTTQVN. Bởi vì, sau buổi lễ “khánh thành bức
tranh vẽ tòa nhà” chưa có giấy phép, chưa được cấp thẩm quyền phê duyệt, công
bố thông tin báo chí công khai rầm rộ đó cho đến nay vẫn không hề có việc khởi
động xây dựng tòa nhà Đại Đoàn Kết trên thực tế.
Cơ quan phòng chống tham nhũng trung
ương cần vào cuộc
Trong
tình hình khuyến khích đầu tư, khai thác tiềm năng, các cơ quan Nhà nước
có thể sử dụng các nguồn vốn thuộc sở hữu Nhà nước như nhà cửa, đất đai do mình
đang quản lý, sử dụng để hợp tác làm ăn với nhiều thành phần kinh tế trong xã
hội, đầu tư, khai thác các tiềm năng sẵn có để cải thiện đời sống, góp phần phát triển kinh tế nói chung là bình
thường. Nhưng để tránh tình trạng lợi dụng quyền hạn, chức vụ để xảy ra sự lạm
dụng tài sản Nhà nước, sử dụng tùy tiện không có hiệu quả, gây lãng phí và tham
nhũng, luật pháp đã có những quy định rất cụ thể để điều chỉnh các hoạt động,
hành vi trong lĩnh vực này khá đầy đủ và nghiêm ngặt.
Đáng
tiếc là trong quá trình hợp tác liên danh đầu tư dự án xây dựng tòa nhà báo Đại
Đoàn Kết ông Đinh Đức Lập đã để xảy ra quá nhiều sai phạm, vi phạm hàng loạt
các quy định của pháp luật Nhà nước. Đây là những vi phạm nghiêm trọng, chứng
tỏ sự coi thường pháp luật nếu không phải là khả năng nhận thức, làm việc theo
pháp luật của ông Lập có vấn đề. Điều đó đã gây thiệt hại lớn cho tập thể báo
Đại Đoàn Kết, ảnh hưởng tới uy tín của MTTQ Việt Nam và một hệ lụy lâu dài cho
mai sau khó mà lường được. Trước vụ việc sai phạm lớn và nghiêm trọng như vậy,
các cơ quan chức năng bảo vệ pháp luật và phòng chống tham nhũng cần quan tâm
xem xét để làm rõ trách nhiệm của những người có liên quan và xử lý thích đáng.
(Còn
tiếp)
Loạt bài “Những sai phạm có hệ thống của ông Đinh Đức Lập tại báo Đại Đoàn Kết”:
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét