Hồ sơ Panama: Bắc Hàn tránh trừng phạt

Simon Coxes/BBC News

Tài liệu rò rỉ từ công ty luật ở Panama cho thấy công ty này giúp các khách hàng tránh lệnh trừng phạt quốc tế.

Công ty Mossack Fonseca làm việc với 33 cá nhân và công ty bị Bộ Ngân khố Hoa Kỳ trừng phạt, bao gồm cả các công ty ở Iran, Zimbabwe và Bắc Triều Tiên.

Một công ty có liên hệ với chương trình phát triển vũ khí hạt nhân của Bắc Triều Tiên.

Thông tin có được sau khi 11 triệu tài liệu nội bộ của công ty này bị rò rỉ.

Các chủ sở hữu Bình Nhưỡng

Một số công ty được đăng ký trước khi lệnh trừng phạt quốc tế được áp đặt. Nhưng trong một số trường hợp, Mossack Fonseca tiếp tục nhận ủy thác cho họ dù các công ty này đã bị đưa vào danh sách trừng phạt.

Công ty tài chính DCB Finance thành lập năm 2006, có chủ sở hữu và giám đốc ở Bình Nhưỡng, thủ đô Bắc Hàn. Sau đó công ty này bị Bộ Ngân khố Hoa Kỳ trừng phạt vì gây quỹ cho chế độ Bắc Hàn và liên kết với một ngân hàng giúp cung cấp tài chính cho chương trình hạt nhân của Bắc Hàn.

Tài liệu rò rỉ cho thấy chủ sở hữu của công ty DCB Finance là một quan chức Bắc Hàn tên Kim Chol Sam và Nigel Cowie, một chủ ngân hàng đồng thời là chủ tịch của Ngân hàng Daedong Credit Bank cũng bị trừng phạt.

Mossack Fonseca có vẻ như đã bỏ qua thông tin chủ và giám đốc của công ty đóng ở Bình Nhưỡng cho đến khi nhà chức trách từ Quần đảo Virgin thuộc Anh (BVI) liên hệ với công ty này vào năm 2010, trong quá trình điều tra về một công ty khác mà Mossack Fonseca thành lập với các giám đốc từ Bắc Hàn.

Image copyrightKCNA

Image captionBắc Hàn phóng tên lửa để thử tên lửa đạn đạo

Năm 2013, Nhà chức trách BVI tiếp tục liên lạc với Mossack Fonseca, hỏi họ đã kiểm tra những gì trước khi mở công ty DCB Finance năm 2006.

Một email từ Phòng tiếp nhận phản ánh của Mossack Fonseca vào ngày 9/8/2013 cho hay: "Chúng tôi chưa đưa ra lý do vì sao duy trì liên hệ với DCB Finance khi chúng tôi biết hoặc lẽ ra nên biết từ khi hợp tác năm 2006, rằng Bắc Triều Tiên nằm trong danh sách đen."

Bức thư này cũng cho biết: "Chúng tôi lẽ ra nên xác định từ đầu rằng đó là một công ty có nhiều nguy cơ."

Anh họ ông Assad

Một vụ khác trong Hồ sơ Panama có liên quan đến Rami Makhlouf, anh họ Tổng thống Syria Basha al-Assad, được cho là sở hữu 5 tỷ đô-la Mỹ.

Năm 2008, Bộ Ngân khố Hoa Kỳ ban hành lệnh trừng phạt người này, vì cho rằng ông là "tay trong của chế độ" và là người "thao túng hệ thống tư pháp Syria và dùng tình báo Syria để đe dọa các đối thủ kinh doanh".

Image copyrightGetty

Image captionCông ty luật Mossack Fonseca bị tiết lộ 11 triệu tài liệu

Mossack Fonseca tiếp tục đứng tên sáu công ty cho ông Makhlouf, gồm một công ty tên Drex Technologies sau khi có lệnh trừng phạt.

Tài liệu cho thấy chi nhánh Thụy Sĩ của ngân hàng HSBC cung cấp dịch vụ tài chính cho công ty này.

Năm 2010, hai năm sau lệnh trừng phạt, Ngân hàng HSBC viết cho Mossack Fonseca và nói họ tin rằng công ty Drex Technologies là một công ty "uy tín".

Một email nội bộ từ phòng tiếp nhận phản ánh khách hàng của Mossack Fonsec cũng cho thấy nhân viên của HSBC giao dịch với công ty Drex Technologies biết ông Rami Makhlouf là ai.

Email viết ngày 17/2/2011 nói: "Chúng tôi đã liên lạc với HSBC, công ty này vừa cho biết họ biết rõ rằng ông Makhlouf là anh họ tổng thống Syria."

Image copyrightSTR

Image captionAnh họ tổng thống Syria Basha al-Assad là một trong những doanh nhân giàu nhất Syria

HSBC nói: "Chúng tôi làm việc chặt chẽ với nhà chức trách để chống tội phạm tài chính và áp đặt các lệnh trừng phạt. Chính sách của chúng tôi rõ ràng rằng các tài khoản ở nước ngoài chỉ có thể để mở ở nơi nào khách hàng được kiểm tra kỹ lưỡng nơi các nhà chức trách yêu cầu chúng tôi duy trì một tài khoản để giám sát hoạt động kinh doanh, hoặc nơi nào một tài khoản bị đóng băng theo lệnh trừng phạt".

Nhiên liệu chiến tranh

Mossack Fonseca cắt tất cả liên hệ với ông Rami Makhlouf tháng 9/2011, chín tháng sau khi được đề nghị.

Nhưng tài liệu rò rỉ cũng tiết lộ công ty luật này cũng cung cấp dịch vụ doanh nghiệp cho một công ty nằm trong danh sách trừng phạt của Mỹ năm 2014.

Công ty này tên Pangates International Corporation Limited. Bộ Ngân khố Hoa Kỳ tin rằng nó cung cấp nhiên liệu máy bay cho chính phủ Syria để sử dụng các phi cơ chiến đấu trong cuộc nội chiến. Tài liệu cho thấy Mossack Fonseca bắt đầu hợp tác với công ty dầu này vào năm 1999.

Image copyrightGetty

Image captionMột công ty cung cấp nhiên liệu cho máy bay chiến đấu của Syria trong chiến tranh cũng được Mossack Fonseca nhận làm dịch vụ

Chín tháng sau lệnh trừng phạt, Mossack Fonseca vẫn xử lý việc giấy tờ cho công ty Pangates International Corporation và chứng nhận công ty ở đảo Seychelles này có uy tín.

Mãi đến tháng 8/2015, Mossack Fonseca mới công bố công ty này nằm trong danh sách đen và báo cho các cơ quan quản lý tài chính ở đảo Seychelles.

Mossack Fonseca cho hay: "Chúng tôi chưa bao giờ cố ý cho phép các cá nhân có liên hệ với Bắc Triều Tiên hoặc Syria sử dụng công ty của chúng tôi. Chúng tôi có quy trình riêng để xác nhận những cá nhân như vậy, trong giới hạn hợp lý nhất có thể."

Tổng thống Panama Juan Carlos Varela nói với BBC rằng nước này sẵn sàng trợ giúp điều tra về bất cứ quốc gia nào có liên quan đến hồ sơ.

"Chúng tôi là một quốc gia minh bạch" - ông nói.

Hồ sơ Panama - Thiên đường thuế của người giàu và giới quyền lực

• 11 triệu tài liệu của Công ty luật Mossack Fonseca có trụ sở ở Panama được trao cho tờ báo Đức Suddeutsche Zeitung. Tờ này sau đó đã chia sẻ tài liệu này cho Nghiệp đoàn nhà báo điều tra quốc tế.
• BBC Panorama là một trong 107 tổ chức báo chí, cùng với tờ Guardian của Anh - nằm trong số 76 quốc gia tham gia phân tích tài liệu này.
• BBC không biết danh tính nguồn cung cấp tài liệu.
• Tài liệu cho thấy công ty này đã giúp khách hàng rửa tiền, tránh lệnh trừng phạt và trốn thuế.
• Mossack Fonseca cho biết họ đã hoạt động 40 năm và chưa bao giờ bị cáo buộc hay truy tố về bất cứ tội gì.

Theo BBC